حسینیه و خانه امینی ها، از خانه‌های زیبا و اعیانی قزوین

حسینیه و خانه امینی ها، از خانه‌های زیبا و اعیانی قزوین است که توسط حاج محمد رضا امینی از اعیان تجار قزوین در غرب رودخانه دزج ساخته شد.

حسینیه امینی هت

بعدها در زمان پهلوی اول رودخانه پر شده و خیابان مولوی به جای آن احداث شد. حسینیه امینی‌ها از جمله نمونه‌ای کامل و زیبا از خانه‌های قزوین است که امروزه به عنوان حسینیه تغییر کاربری داده شده و شاهد سرزندگی و حیات را در این خانه تاریخی هستیم.

حسینیه امینی ها

آنچه که امروزه از این خانه به جای مانده ، دارای چهار حیاط و فضاهای مختلف در دو طبقه همکف و زیر زمین است . این خانه متعلق به ” حاج محمد رضا امینی ” از تجار معتبر بود و در سال ۱۲۷۵ ه – ق بخشی از آن وقف حسینیه شد . زیباترین قسمت خانه، از سه تالار که به موازات یکدیگر قرار گرفته و به وسیله ارسی‌های زیبایی (نوعی در قدیمی که دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می‌شد) تشکیل شده است . تالار جنوبی با نه دهنه ارسی و شیشه‌های رنگی از شاهکارهای هنری است. سقف تالارها دارای نقاشی، آیینه کاری، رَف‌های (طاقچه) کاسه‌ای مزین، گچبری و گره بندی چوبی است. در زیر تالار سردابه، زیرزمین، شربت‌خانه و … قرار دارد. بخش‌های دیگر این خانه از تزیینات ساده‌تری برخوردارند.

حسینیه امینی ها

این ساختمان در سال ۱۲۷۵ هجری قمری بنا شده و در آن زمان مبلغ چهل و هشت هزار تومان صرف ساخت آن شد. در میان بنا، سه تالار ساخته شده که امتداد آن‌ها به موازات یکدیگر از شرق به غرب ا ست و میان دو حیاط شمالی و جنوبی قرار دارد. تالارها دارای ارسی‌های  بسیار زیبایی بوده که در هنگام روضه خوانی با بلند کردن آن‌ها، هر سه تالار یکی می‌شوند و محوطه سرپوشیده بزرگ و آیینه‌کاری زیبایی تشکیل می‌دهند. وسط تالار بزرگ چهلچراغ آویخته شده و فرش‌های تالار یک تخته و عتیقه بوده‌ است. زیر تالارها خالی است و سردابه زیرزمین، شربت‌خانه و انبار ساخته‌اند.مرحوم حاجی محمدرضا امینی برای خیرات و مبرات در سال ۱۳۰۳ ه.ق دهاتی را برای روضه خوانی در ایام محرم و اطعام مساکین در محرم و صفر  وقف این حسینیه کرده است.

حسینیه امینی ها

زیباترین قسمت این خانه که هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است، این تالارها میان دو حیاط شمالی و جنوبی واقع شده‌اند که هر یک از حیاط‌ها از سمت شمال و شرق به بیرون راه دارند. تالار میانی بزرگتر از دو تالار دیگر بوده که طول آن ۱۸ متر و عرض آن پنج متر است و دو تالار شمالی و جنوبی نیز هر کدام به طول ۱۰ و عرض پنج متر هستند و در انتهای شرقی و غربی هر یک از این تالارها دو اتاق کوچک قرار دارد. تالار جنوبی با ۹ دهنه ارسی به غایت زیبا، با شیشه‌های تمام رنگی که خود از شاهکارهای هنری محسوب می‌شود، به چشم انداز حیاط جنوبی گشوده می‌شود و سقف آن چنان استادانه آیینه‌کاری و نقاشی شده که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌سازد.

حسینیه امینی ها

تالار میانی دارای طاقچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و رف‌های کاسه‌ای مزین به آیینه کاری و گچبری است که این تالار توسط دو پنج دری به تالار شمالی و جنوبی متصل می‌شود و در نیم دایره بالای پنج دری‌ها بروج دوازده گانه نقش شده است. سقف این تالار به سه بخش تقسیم شده که بخش میانی دارای تزیینات گچبری توام با آیینه کاری بوده و دو قسمت دیگر دارای نقاشی روی چوب است که به کمک آیینه گره‌بندی شده است. در وسط تالار بزرگ، چلچراغی (جار) آویخته شده و در دو تالار دیگر در هر یک، دو چلچراغ و چهار سه شاخه بلور به دیوار نصب شده است. فرش‌های دستبافت تالارها همگی یک دست و یک تخته و همگی با نقش و طرح‌های اصیل و عتیقه هستند. در زیر تالارها سردابه، زیر زمین، شربت خانه، انبار و دستشویی قرار دارد که از سه سمت به حیاط‌های شمالی و جنوبی مرتبط می‌شود. این بنا همچنین واجد تزیینات نقش برجسته در آزاره های سنگی در حیاط شمالی و جنوبی می باشد.برخی معتقدند حمام تاریخی صفا که در نزدیکی این بنا قرار دارد،متعلق به خاندان امینی‌ها بوده است.

حسینیه امینی ها

در پایان سخن گفتنی است که بسیاری از خانه‌های تاریخی در شهرهای مختلف ایران که همگی از زیبایی‌های خاصی برخوردار هستند، پس از گذر زمان چنانچه صاحبان آن خانه‌ها به دلائل مختلف نتوانند در آن مکان زندگی کنند، این خانه‌ها به مرور زمان تخریب می‌شوند ولی  یکی از روش‌های نگهداری و حفاظت ازخانه‌های تاریخی شهرهای کشورمان، تغییر کاربری آنها به موجودیتی معماری که بتوان روح زندگی در آنها دمید و ارتباط با انسانها به معنای نوعی زندگی در آن خانه‌ها که بسیار مقارن با معماری‌شان است، می‌باشد. از این رو خانه‌ی امینی‌ها نه تنها نمونه‌ی زیبایی از معماری خانه‌های قزوین است بلکه نمونه‌ی زیبایی از حفاظت خانه‌ای تاریخی در بافت تاریخی شهری است که بسیار نزدیکی  با نوع زندگی مردمان آن منطقه و یا محله را دارد و نیز نمونه‌ی کاملی از حرمت گذاری به خانه‌ای زیبا می‌باشد که همه ساله پذیرای میهمانان زیادی است که خودمیهمانها نیز به دلیل حضور در حسینیه و حرمت چنین مکانی، گویی طریقه‌ی نگهداری از این خانه‌ی تاریخی را آموخته اند و به آن عمل می‌کنند.